فهرست مطالب

تحقیقات مدلسازی اقتصادی - سال یکم شماره 4 (تابستان 1390)

فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی
سال یکم شماره 4 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/12/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • علی ارشدی، مهران مهدوی صفحه 1
    بسیاری از کشورها به مالیات بر ارزش افزوده (VAT) به عنوان روش جدید اخذ مالیات با ایجاد یک پایه ی مالیاتی گسترده توجه دارند. در کشور ما نیز مالیات بر ارزش افزوده به منظور اصلاح ساختار مالیاتی و افزایش درامدهای دولت با وقفه ای طولانی به تصویب مجلس رسید و در نیمه دوم سال 1387 به اجرا گذاشته است. با توجه به این که این قانون به صورت آزمایشی و 5 ساله به اجرا گذاشته شده است، مطالعه ی آثار این مالیات بر متغیرهای کلان اقتصادی کشور اهمیتی ویژه دارد. در این تحقیق سعی شده با استفاده از روابط تحلیلی داده ستانده و ماتریس ضرایب فنی تولید اقتصاد ایران با فرض ثابت بودن وضعیت اقتصادی و متغیرهای اقتصادی و فروض محدود کننده ی این تحقیق، به بررسی اثر قیمتی ناشی از اعمال مالیات بر ارزش افزوده برقیمت تمام شده بخش های مختلف اقتصادی کشور پرداخته شود. با استفاده از مدل قیمتی داده- ستانده و اعمال نرخ های مالیاتی موضوع قانون و معافیت-های کالا و خدمات موضوع ماده ی 12 و در نهایت، اعمال معافیت صادرات موضوع ماده ی 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده اثر قیمتی هر بخش اقتصادی براورد شده و با در نظر گرفتن سهم هر بخش از ستانده ی کل، اثر قیمتی محاسبه شده است. نتایج بررسی نشان می دهد اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده اثر قیمتی بسیار ناچیزی در پی دارد.
    کلیدواژگان: ارزش افزوده، مالیات بر ارزش افزوده، داده ستانده، مدل قیمت، اثر قیمتی
  • علی ناظمی، رحمان خوش اخلاق، مصطفی عمادزاده، علیمراد شریفی صفحه 31
    بازار برق ایران در سال های پایانی دهه ی اول فعالیت خود قرار دارد و ارزیابی عملکرد این بازار، با توجه به اهداف موجود در تشکیل بازارهای برق، قابل براورد و مطالعه خواهد بود. در این راستا، افزایش سطح رقابت به عنوان یکی از مهم ترین جنبه های موفقیت در تجدید ساختار صنعت برق شناخته می شود. مقاله ی حاضر میزان رقابت در بازار برق عمده فروشی کشور را ارزیابی می کند. در ارزیابی رقابت، با استفاده از شاخص های ساختاری، پتانسیل بروز رفتار غیر رقابتی در بازار برق عمده فروشی کشور در سال 1388 بررسی خواهد شد. افزون بر این، با استفاده از شبیه سازی رفتار رقابتی بازیگران، تقاطع منحنی عرضه ی رقابتی با مقدار تقاضای لحظه ای در حد فاصل فروردین و شهریور ماه سال 1388 محاسبه شده است. نتایج با تعادل به دست آمده از رفتار راهبردی بنگاه ها در دادن پیشنهاد به بازار برق کشور مقایسه شده و اعمال قدرت بازار ارزیابی می شود. در براورد منحنی عرضه ی رقابتی در هر ساعت، از حداقل-سازی هزینه ی نهایی تولیدکنندگان استفاده شده است. نتایج نشان می دهد بازار برق کشور پتانسیل بالایی در اعمال قدرت بازار دارد و بررسی عملکرد بازار در دوره ی اشاره شده نیز بیانگر انحراف از رفتار رقابتی از سوی بنگاه های عرضه کننده است.
    کلیدواژگان: بازار برق، قدرت بازار، هزینه نهایی، رقابت
  • جاوید بهرامی، پروانه اصلانی صفحه 57
    این مطالعه با هدف بررسی نحوه تاثیرپذیری سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان های مسکونی مناطق شهری از نوسان های درامدهای نفتی در اقتصاد ایران، به تحلیل رفتار داده های فصلی ایران (دوره ی 4/86-1/1370) در یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویای دو بخشی؛ شامل خانوارها، بنگا ه های تولید واحدهای مسکونی جدید و تولید دیگر بنگاه های اقتصادی و نفت پرداخته است. در راستای سادگی الگوی طراحی شده، فروض ویژه ای متناسب با وضعیت اقتصاد ایران در نظر گرفته شد. از جمله ی این فروض می توان به کوچک و بسته بودن اقتصاد ایران از منظر نقل و انتقالات سرمایه، خروج نفت و ورود کالا و نبود چسبندگی قیمت ها در بازار مسکن اشاره داشت. افزون بر این تخصیص منابع در اقتصاد نیز از سوی یک برنامه ریز مرکزی تعیین می شود. حل و شبیه سازی مدل تجربی این مطالعه با استفاده از برنامه DYNARE و در فضای نرم افزارMATLAB انجام شده است. نتایج مطالعه نشان داد که با وجود بروز نوسان های شدید در کوتاه مدت در رفتار سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان های مسکونی مناطق شهری ایران به علت بروز شوک های نفتی، شوک به وجود آمده ماندگار نبوده و به سرعت از بین رفت. شایان توجه است که نتایج مطالعه موید شواهدی از بیماری هلندی در دوره ی مورد بررسی بود.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری بخش خصوصی در ساختمان های مسکونی، الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا (DSGE)، مدل دو بخشی، شوک های نفتی
  • محمد علی متفکرآزاد، امید منیعی، آیدین غفار نژاد مهربان صفحه 83
    شوک های پولی به عنوان یکی از ابزارهای کنترل اقتصاد در نظام های اقتصادی هستند. درک درست از چگونگی تاثیر این شوک ها بر نظام اقتصادی، راهنمایی خوب برای تعیین سیاست های مناسب برای اثرگذاری بر دیگر متغیرهای کلان اقتصادی است. در این مقاله با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی، تاثیر شوک های پولی بر میزان تولید در کشور مدل سازی و بررسی شده است. با بررسی جداگانه شوک های مثبت و منفی، تاثیرات متقارن و نامتقارن این شوک ها در حالت های مختلف و برای بازه های متفاوتی از مقادیر شوک ها براساس رفتار غیرخطی تولید به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که می توان با استفاده از مدل شبکه ی عصبی مصنوعی، حالت بهینه شوک های پولی را برای دستیابی به بیشترین رشد تولید در وضعیت های متفاوت اقتصادی به-دست آورد. به این صورت که متقارن یا نامتقارن بودن رفتار شوک های پولی بستگی به اوضاع اقتصادی سال و دوره ی مورد بررسی دارد. افزون براین، برای اثرگذاری شوک ها(تاثیر مثبت یا منفی) بر تغییرات تولید نیز بستگی به مقدار شوک دارد و شوک ها یک اثر خاص بر تولید ندارند.
    کلیدواژگان: اثرات نامتقارن، شوک های پولی، شبکه ی عصبی
  • بهزاد سلمانی، داود بهبودی، سیاب ممی پور صفحه 103
    کشورهای با اقتصاد نفتی همواره با چالش اساسی نوسانات برونزای قیمت های نفت و اثرات آن بر ارزش پول داخلی مواجه بوده اند. هدف اصلی این مطالعه بررسی رابطه قیمت های نفت با نرخ واقعی ارز با تاکید بر نقش کیفیت نهادی اقتصادهای نفتی طی دوره 1995-2006 می باشد. برای این منظور از رهیافت داده-های تابلویی برای تخمین مدل استفاده شده است. نتایج تخمین مدل نشان می دهد که با افزایش قیمت های نفت، ارزش پول داخلی کشورهای مورد بررسی نیز افزایش یافته و به تبع آن توان رقابت پذیری آنها در تجارت بین الملل کاهش می یابد. اما داشتن کیفیت نهادی بالاتر از جمله کنترل فساد و حاکمیت قانون باعث بهبود رقابت پذیری کشورها شده و تاثیرپذیری نرخ واقعی ارز از تغییرات برونزای قیمت های نفت را کنترل و خنثی می سازد.
    کلیدواژگان: قیمت نفت، نرخ واقعی ارز، کیفیت نهادی، اقتصادهای نفتی
  • مصطفی کریم زاده صفحه 123
    با توجه به اهمیت سرمایه گذاری که از آن به عنوان موتور رشد اقتصادی یاد می شود و دیدگاه بسیاری از اقتصاددانان از جمله ویکسل، کینز و هارود که منشا سیکل های تجاری را نوسان های سرمایه گذاری می دانند، این تحقیق به دنبال آن است که تابع سرمایه گذاری را براساس یک الگوی پایه ای و اساسی در ادبیات اقتصاد کلان به نام الگوی رمزی تصریح کند. هدف اصلی این پژوهش استخراج مسیر بهینه ی سرمایه گذاری با استفاده از بهینه یابی ریاضی و براورد آن با استفاده از روش همجمعی برای اقتصاد ایران در دوره ی زمانی (1386-1369) و با داده های فصلی است. به منظور براورد الگو از روش یوهانسن- جوسلیوس استفاده شده است. بردار همجمعی براورد شده حاکی از وجود یک رابطه ی تعادلی بلندمدت بین سرمایه گذاری، موجودی سرمایه، قیمت سایه ای سرمایه، هزینه ی نصب سرمایه، قیمت سرمایه و رابطه ی مبادله است. به طوری که موجودی سرمایه و رابطه ی مبادله تاثیر مثبت و قیمت سایه ای سرمایه، هزینه ی نصب سرمایه و قیمت سرمایه تاثیر منفی بر سرمایه گذاری دارند.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری، الگوی رمزی، قیمت سایه ای سرمایه، بردار همجمعی
  • اسفندیار جهانگرد، سارا علی عسگری صفحه 147
    عملکرد اقتصاد کلان در پنجاه سال اخیر در سطح دنیا بهبود یافته است. بخش عمده ای از ادبیات اقتصادی اخیر بر چگونگی استقلال بانک مرکزی، هدف گذاری نرخ تورم وپول واحد متمرکز شده که به بهبود سیاست های پولی و عملکرد اقتصاد کلان کمک کرده است. با توجه به این که سیستم-های مالی یک مولفه کلیدی از مکانیسم انتقال پولی هستند لذا در این مقاله ما به بررسی و چگونگی تاثیر توسعه مالی برای 28 کشور توسعه یافته و در حال توسعه در دوره 2006- 1995بر کارایی سیاست-های پولی در قالب الگو داده های تابلویی می پردازیم. به طور خاص، هدف ما این است که با معیاری بر گرفته از کراس و ریوجا در مورد کارایی سیاست پولی به تجزیه و تحلیل تاثیر اندازه و عمق بخش بانکداری و بخش سرمایه بر عملکرد سیاست پولی بپردازیم. بدین منظور از سه شاخص اعتبارات بخش خصوصی، تعهدات نقدینگی یا بدهی های نقدی و شاخص کلیت مالی برای بازار سهام، شامل سرمایه ای شدن، نسبت گردش وجوه و ارزش مبادله شده، به عنوان شاخص های توسعه ی مالی استفاده می شود. نتایج به دست آمده از براورد مدل با روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) حاکی از آن است که توسعه ی مالی بر کارایی سیاست پولی اثر مثبت و معنی دار دارد. همچنین، استقلال بانک مرکزی و به-کارگیری نظام هدف گذاری تورم نیز به عنوان متغیرهای کنترل بر کارایی سیاست های پولی اثر مثبت و معنی دار دارند. این نتایج برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه یکسان بود و در هر دو گروه از این کشورها بازارهای مالی توسعه یافته تر، نظارت بر استقلال بانک مرکزی و به کارگیری طرح هدف-گذاری تورم به طرز چشمگیری به تحقق یک سیاست پولی کارا کمک می کند.
    کلیدواژگان: توسعه مالی، کارایی سیاست پولی، روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM)، کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه
  • داوود منظور، محمد کاظم صفاکیش صفحه 171
    افزایش آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلی موجب شده است تا به اجرای سیاست های مناسب برای توسعه ی به کارگیری فناوری های پاک، به ویژه در بخش حمل و نقل شهری، توجه شود. برای پیش بینی اثرات این سیاست ها باید ترجیحات مصرف کنندگان نسبت به فناوری های مختلف مصرف کننده ی انرژی شناسایی شود. در این مقاله از یک مدل انتخاب گسسته برای شناسایی مولفه های رفتاری در یک مدل تلفیقی قیاسی- استقرایی به نام سیمز استفاده می شود. بدین ترتیب، یک مدل انتخاب گسسته ی لاجیت چند جمله ای برای انواع خودروها با فناوری های مختلف و برای شیوه های مختلف حمل و نقل، با استفاده از ترجیحات ابراز شده از سوی شهروندان تهرانی براورد شده است. اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه هایی که به وسیله ی 250 نفر از این شهروندان تکمیل شده است، به-دست می آید. سپس، اثرات سیاست های فناوری محور و سیاست های زیست محیطی و اقتصادی؛ مانند مالیات بر نشر، افزایش قیمت بنزین، محدودیت استفاده از خودروهای تک سرنشین و محدودیت استفاده از خودرو بنزین سوز روی سهم بازار فناوری های مختلف حمل و نقل در تهران و آلایندگی ناشی از آن ها را شبیه سازی می کنیم می پردازیم. بر اساس نتایج اجرای این مدل، اعمال سیاست های فناوری محور تاثیر به سزایی در تغییر سهم بازار فناوری های حمل و نقل، به سمت فناوری های پاک و کاهش انتشار آلاینده ها دارد. پیش بینی مدل آن است که با ورود فناوری های جدید با هزینه ی چرخه ی عمر کم تر نسبت به فناوری های مرسوم، بیش از هفتاد درصد سهم بازار به این خودروها اختصاص یابد.
    کلیدواژگان: مدل تلفیقی انرژی، اقتصاد، مدل انتخاب گسسته لاجیت، مدل های قیاسی، استقرایی، سیاست های زیست محیطی
|
  • Dr Ali Arshadi, Mehran Mahdavi Page 1
    Value Added Tax (VAT) as a method of tax charging with creating a new tax base broad has been interest of many countries. Also Value Added Tax in our country in order to reform the structure of tax and increasing government revenues was approved by the House after a relatively long time and in the second quarter of year 1387 was carried out. Given that this law as an experiment and for five year was carried out study of effects of this tax on macroeconomic variables is of particular importance. In this study has tried to use the analytical relationships Input-Output and production of technical coefficient matrix constant assumption of fixed economic conditions and economic variables and limiting assumptions of this study to the price effects resulting from applying VAT on cost of whole different departments to deal with the country's economy. By using of model price of input - output and applying tax rates issue of Article 12 on exemption for goods and services and ultimately applying export exemption issue of Article 13 on value added tax the price effects of each section of economy is calculated and with and with considering of share of each section from the whole output the price effects is calculated. Results show that implementation of VAT has had very low price effects.
  • Ali Nazemi Rahman Khoshakhlagh Mostafa Emadzadeh Alimorad Sharifi Page 31
    The Iranian electricity market is undergoing the first decade of restructuring. Effective competition in wholesale electricity market is a necessary feature of successful electricity industry restructuring. The paper examines the degree of competition in the Iranian electricity market during March to September 2009. The competitive benchmark analysis has been used to simulate producer’s behavior as a price taker firms and compare the competitive market results with actual market outcomes. The competitive benchmark has been calculated through generation costs of producers. Moreover, the possibility of execution market power has been considered by structural index. The finding indicates that the Iranian electricity market has a considerable potential to exercise power market and there were significant departure from competitive behavior during 2009.
  • Dr Javid Bahrami, Parvaneh Aslani Page 57
    This study tries to examine the way housing residential investment in Iran's urban area is influenced by the shocks of oil revenues, and for that, time series data spanning the period 1991:1-2007:4 are deployed in a Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) model including households, firms producing new residential houses, and the production of other economic firms as well as oil sector. The model is based on some simplify assumptions suitable to Iran's economy characteristics as: Iran as a small economy regarding capital flows, Oil Exports and goods imports and no price stickiness in housing sector. Moreover, the allocation of resources in the economy is determined by a central planning. The Model's solution and simulation is processed through using DYNARE as a subset of MATLAB software package. The results showed that the incidence of extreme volatility in the short behavior of housing residential investment in Iran's urban area, due to shocks of oil revenues, shocks was not Persistent and quickly disappeared. This implies that Iran's economy is suffering from Dutch Disease.
  • Dr Mohammad Ali Motafakkerazad, Aidin Ghafarnejad Mehraban Page 83
    Monetary shocks are one of the control tools in economic systems. A true perception of these shocks on economic systems can lead us to a suitable policy. In this paper, the impact of monetary shocks on output in Iran has been modeled and investigated using artificial neural networks. We investigated positive and negative shocks separately and confirmed asymmetric effect of these shocks. In addition, nonlinear natures of output changes considering magnitude of shocks were obtained. Results show that optimal condition of monetary shocks to gain maximum output growth can be reached using artificial neural network. In other words, symmetric or asymmetric behavior of monetary shocks depends on economic situation in considered year or period. In addition to, investigation of monetary shocks effect (positive or negative impact) on the production changes, depending on the shock value and this shocks do not have an only particular Effect on production changes. Its can be different.
  • Dr Behzad Salmani, Dr Davood Behbudi, Siab Mamipour Page 103
    The optimal usage of oil as a natural resource is an important problem in exporting countries. These countries always are encountered with uncertainty and volatility of oil prices and its effects on real exchange rate. The main purpose of this paper is to investigate the relationship of between oil prices and exchange rate by emphasizing institutional quality in during 1995-2006. The model of this paper is estimated by panel data approach. Findings show that the oil prices have a positive effect on real exchange rate and it reduces international competition power. But institutional quality affects the extent to which the real exchange rates of oil-exporting countries co-move with the oil price. The results show that countries with high institutional quality such as control of corruption and regularity quality have real exchange rates which co-move less with the oil price.
  • Mostafa Karimzadeh Page 123
    With regard to importance of investment as an engine of economic growth many economists such as Wicksel, Keynse and Harrod believe that investment is the main source of business cycles. Hence this study specifies investment function according to a basic macroeconomic model such as Ramsey model. Application of Ramsey model can help to extend macroeconomics with micro foundations in economy of Iran and prepares new scopes for researchers. The main idea of this study is specification of investment function according to Ramsey model and its estimation by cointegration technique for period (1990:Q1-2007:Q4). The result of econometric estimation indicated a long run relationship between investment, capital stock, and shadow price of capital, installation cost of capital, capital price and terms of trade. Results showed that capital stock, shadow price of capital and terms of trade have direct effects and, installation cost of capital and capital price have inverse effect on investment.
  • Dr Jahangarde, Sara Ali Asgari Page 147
    Macroeconomic performance has improved in many countries in the world in the last fifteen years or so. Much of the literature has concentrated on how central bank independence, inflation targeting regimes, and currency unions have contributed to improving the effectiveness of monetary policy and hence macroeconomic performance. Since the financial system is a key component of the monetary transmission mechanism, we study how a country’s financial development affects monetary policy efficiency in 28 developed and developing countries within 1995-2006. Specifically, our objective is to derive monetary policy efficiency measures (PEMs) - derivative from Krause and Rioja- for 28 Developed and developing countries and analyze the impact that the size and depth of the banking sector and the capital sector have on policy performance. In our empirical analysis we use three financial development measures: private credit, liquid liabilities, and a financial aggregate index that comprises banking and stock market measures. The Results of model estimation with generalized method of moments (GMM) technique, shows that financial development with mentioned indicators has a positive and significant effect on monetary policy efficiency. Also supervision in central bank independency and inflation targeting regimes -as control variables- has positive and significant effect on monetary policy efficiency. This result doesn’t make a difference whether the country is developed or developing and in the both of them more developed financial markets, controlling the central bank independency and applying inflation targeting regimes, significantly help to achieve a more efficient monetary policy.
  • Dr Davoode Manzoor, Mohammad Kazem Safakish Page 171
    Increase in environmental pollutions of fossil fuels calls for policies stimulating clean technology deployment especially in the transportation sector. To evaluate the efficacy of these policies we should explore the preferences of consumers regarding different technologies. In this paper we use a discrete choice approach used in “Canadian Integrated Model system” (SIMS) to identify the behavioral components. This model has a hybrid top-down bottom-up structure. For this purpose we estimate a multi-nominal logit model (MNL) for different automobile technologies and different transportation modes based on preferences revealed by a sample of 250 Tehran citizens. Then, we evaluate the effects of economic, technological and environmental policies on market share of different automobile technologies and air pollution in Tehran. These policies include gasoline price increase, pollution tax, limitations on single passenger cars and limitations on use of gasoline driven cars. According to this analysis, technology based policies can effectively correct the market shares towards clean traffic technologies.